این مطالعه با هدف ارزیابی هیستوشیمیایی دیواره رحم گاومیش رودخانهای انجام گرفت و میزان آنزیمهای اسید و آلکالین فسفاتاز، لیپاز و کربوهیدراتها در طول مراحل فولیکولر و لوتئال مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه نمونههای رحمی از تعداد 40 گاومیش به ظاهر سالم غیر آبستن پس از ذبح در کشتارگاه صنعتی تهیه گردید. تمامی نمونههای رحمی بر اساس مشاهدات روی تخمدان از نظر وجود جسم زرد فعال (مرحله لوتئال) و یا فولیکولهای در حال رشد (مرحله فولیکولر) به دو گروه تقسیم گردیدند. به منظور تهیه مقاطع انجمادی، نمونههای تازه رحم به دستگاه کرایواستات منتقل گردیدند. روشهای رنگآمیزی اسید و آلکالین فسفاتاز، لیپاز و پاس (به روش مقاطع پارافینی) انجام شد. بافت پوششی آندومتر، سلولهای غددی، آندوتلیوم عروق خونی و ماکروفاژها در مرحله لوتئال با هر دو رنگآمیزی فسفاتازها واکنش مثبت نشان دادند. تعداد ماکروفاژها در مرحله لوتئال افزایش نشان داد. میزان کربوهیدراتها در بافت پوششی سطحی و غددی آندومتر در مرحله فولیکولر به طور معنیدار بیشتر بود (P<0.05). واکنش رنگآمیزی PAS نشان داد که سیتوپلاسم سلولهای غددی به طور مشخص دارای واکنش PAS بیشتر در مقایسه با بافت پوششی سطحی آندومتر و سلولهای آندوتلیالی بود. در مرحله لوتئال، رحم دارای واکنش لیپاز بیشتری در مقایسه با مرحله فولیکولر بود. نتیجه این که همانند گاو و سایر نژادهای گاومیش، در گاومیشهای رودخانهای نیز تغییرات فسفاتاز در آندومتر، کربوهیدراتها و آنزیم لیپاز وابسته به تغییرات هورمونی میباشد.