مطالعه بافت‌شناسی و شیمی بافتی لوله گوارشی در گربه ماهی راه رونده و پیرانا

مطالعه بافت‌شناسی دستگاه گوارش در گونه‌های مختلف ماهی جهت شناسایی بیماری‌های دستگاه گوارش آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد لذا در این تحقیق که برای اولین بار انجام گرفته است ساختمان بافتی و شیمی بافتی دستگاه گوارش در دو گونه ماهی، گربه ماهی راه رونده (همه چیز خوار) و پیرانا (گوشتخوار) مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور 5 قطعه گربه ماهی (طول 32 سانتی‌متر و وزن 240 گرم) و 5 قطعه ماهی پیرانا (طول 22 سانتی‌متر و وزن 190 گرم) بالغ و سالم و از جنس نر تهیه گردید، سپس ماهی‌ها به روش انسانی کشته شده، برشی در سطح شکمی آن‌ها داده شده و مری، معده و روده‌ها خارج گردید، از بخش‌های مختلف شامل مری (ابتدا و انتها)، معده (کاردیا، فوندوس، پیلور) و روده‌ها (ابتدا، انتها، روده‌های کور پیلوریک) نمونه بافتی به ابعاد نیم سانتی‌متر تهیه و بعد از شستشو با فسفات بافر در محلول بوئن ثابت گردیدند، مراحل آبگیری، شفاف کردن و آغشتگی با پارافین برای تمام نمونه‌ها انجام گرفت و برش بافتی به ضخامت 5 تا 7 میکرومتر تهیه و با رنگ‌های هماتوکسیلین و ائوزین، ون گیسون، ورهوف، آلسین بلو، پاس، رنگ‌آمیزی و به وسیله میکروسکوپ نوری الیمپوس مطالعه و تصاویر بافتی تهیه گردید. نتایج نشان داد که در تمام بخش‌های دستگاه گوارش در هر دو گونه چهار لایه بافتی شامل مخاط، زیر مخاط، لایه عضلانی و سروزی از داخل به خارج مشابه سایر گونه‌های ماهی دیده می‌شود. مخاط مری در گربه ماهی و پیرانا دارای چین‌های طولی عمیق فراوان و اپیتلیومی از نوع سنگفرشی مطبق غیر شاخی به همراه سلول‌های موکوسی فراوان می‌باشد که موکوس این سلول‌ها در رنگ‌آمیزی پاس و آلسین بلو مثبت شدند، جوانه‌های چشایی و عضله مخاطی در ساختمان بافتی مقاطع عرضی مری در این دو گونه مشاهده نشد. در نمونه‌های مری گربه ماهی و پیرانا لایه عضلانی مخطط به صورت طولی داخلی و حلقوی خارجی و در تمام طول مری مشاهد گردید. مخاط معده دارای اپیتلیومی از نوع استوانه‌ای ساده بوده و دارای پیت‌های معده می‌باشد.لایه موکوسی معدی در هر دو گونه پاس مثبت و آلسین بلو منفی می‌باشد. لایه مخاطی روده در گربه ماهی و پیرانا دارای تعداد زیادی چین می‌باشد و اپیتلیوم مخاط روده نوع استوانه‌ای ساده به همراه سلول‌های موکوسی است که رنگ‌پذیری این سلول‌ها برای پاس و آلسین بلو مثبت می‌باشد، تعداد سلول‌های موکوسی در گربه ماهی به مراتب بیشتر از ماهی پیرانا مشاهده شد. روده‌های کور پیلوریک که به صورت زوائد کوچک چسبیده به معده و تنها در پیرانا مشاهده گردید دارای اپیتلیومی از نوع استوانه‌ای ساده بوده و ترشحات موکوسی در آن از نوع خنثی می‌باشد. مطالعه انجام شده نشان داد که ساختمان بافتی و هیستوشیمی در این دو گونه ماهی با وجود نوع تغذیه متفاوت تشابه زیادی با هم داشته و تفاوت‌های مشاهده شده عبارتند از وجود زوائد روده کور پیلوریک در معده پیرانا و عدم حضور آن در گربه ماهی، عدم حضور جوانه چشایی در مری هر دو گونه و همچنین حضور تعداد زیادی سلول‌های جامی با ترشحات موکوسی در اپیتلیوم روده در پیرانا نسبت به گربه ماهی. درآخر مشاهده گردید که خصوصیات هیستوشیمی ترشحات موکوسی سطح مخاطات با وجود نوع تغذیه متفاوت در دو گونه از یک نوع می‌باشد و لذا نوع تغذیه متفاوت نمی‌تواند تاثیر زیادی بر خصوصیات هیستوشیمیایی لوله گوارش در این دو گونه ماهی داشته باشد.